Print deze pagina

Harry van Susteren (Tatraplan)

Een terugblik op anderhalf aar Tatraplan (of waarom zou je Tatraplan gaan rijden als je een Volvo Amazon hebt ?
Eigenlijk is het allemaal de schuld van ene meneer Visser uit Friesland. Pinksteren 2001 begaf ik mij in mijn Amazon naar Zuid-Laren, waar een oldtimerbeurs werd gehouden. Daar sprak ik op de stand van Tsjechische auto's deze meneer Visser, die daar was met een metalen replica van een dinosaurier uit het laat-technologisch tijdperk. Op zich wel bijzonder zo'n ijzeren monster met drie ogen en een rugvin, maar dat lijkt mij nog geen reden dat ding toe te laten op een oldtimerbeurs, ofschoon meneer Visser vol hield dat het ding tot de soort der auto-mobielen behoorde.
Toen ik vertelde dat ik weg was van de Tatraplan, die ik alleen kende van het exemplaar dat in het Autotron staat, zei de heer Visser dat er op internet een te koop stond. "Looks well but is not perfect" stond er bij vermeld, waar je nou niet echt veel wijzer van wordt. Gebeld en een afspraak gemaakt om de auto te bekijken. Mijn eerste indruk van de Tatraplan: bijna compleet (smeersysteem ontbreekt, met wieldeksels achter en kleerhaakjes), vrij origineel op de ontbrekende dubbele bodem en de Skoda-Tatra-motorkap na, interieur ziet er netjes uit (hemel, overtrekken over de oude banken, dashboard, ofschoon tapijt op de vloer ontbreekt), mooi chroom, carrosserie redelijk met veel plamuur (de bijbehorende grap is dat het verschil tussen het door Tatra opgegeven gewicht van 1200 kg en het door de RDW op het kenteken aangegeven gewicht van 1320 kg verklaard wordt door de hoeveelheid aangebrachte plamuur), het spuitwerk van de zijkanten is matig, verder redelijk, op het eerste gezicht geen roest anders dan wat oppervlakkige roest onder het bekende zwarte spul, opvallend is het chroomwerk rond de zijramen en op de deksels van de luchtfïlters. De auto maakte op mij als geheel een redelijke indruk: ik vind het nou eenmaal een prachtig model, zwart staat de auto goed, wel was er m.i. veel aan te doen.
Er was één probleem: hij reed niet, en daar zijn ze toch voor bedoeld. Want er kon niet geschakeld worden doordat de schakelstang vast zat. Bij de Tatraplan is dat een vrij lange overbrenging door de stuurschakelïng. Afgesproken dat de schakel overbrenging gerepareerd zou worden en dat als de auto goed uit de proefrit komt ik in principe de auto zou kopen voor een afgesproken bedrag. En ook nog met een nieuwe APK.
De geschiedenis van de laatste 10 jaar is bekend: omstreeks 1992 is de auto "gerestaureerd", op z'n Tsjechisch, daarna verkocht aan een fransman (begin '94), na diens overlijden is de auto zo'n 4 jaar opgeslagen geweest, voor hij door de vorige eigenaar is gekocht en naar Nederland gehaald. De fransman heeft meerdere ingrijpende reparaties laten uitvoeren, o.a. een motorrevisie (voor 34000 fr. francs) en een revisie van de versnellings-bak (22500 francs).

In augustus is het dan zo ver: de auto rijdt weer en is APK gekeurd. De proefrit gaf alle reden van de koop af te zien: de motor loopt onregelmatig en scheidt er twee keer mee uit, er danst een vonk rond op de verdeler, het schakelen gaat slecht en met gekraak (vooral in 1 en 3) en de benzine druppelt uit de benzinekraan op mijn schoenen. Gekocht dus.

Ik wist het al, mensen zijn geen rationele wezens, hoeveel filosofen ook het tegendeel hebben beweerd. En mensen kunnen altijd wel "redenen" vinden om te rechtvaardigen wat ze doen (de motor is toch gereviseerd, die vonk (gew­on nieuwe kabels), de twee carburateurs zullen niet goed staan). Geprobeerd met de auto naar Nijmegen te komen, wat met de nodige problemen ook nog gelukt is (ik reed secundaire wegen behalve bij Utrecht, waar het lastig omheenrijden is en op de A12 precies op de brug over het Amsterdam-Rijn kanaal hield de motor ermee op). Thuis aangekomen oogstte de Tatraplan veel bewondering en werd hij direct treffend door mijn zoon van 7 op papier vastgelegd (zie bijgaande tekening en let vooral op de knoppen van beide kappen). Daarna werd het minder leuk. De motor wilde ook met nieuwe kabels en bougies, betere afstelling e.d. niet goed gaan lopen en werd te heet. Er viel niet anders te besluiten dan dat de motor open gemaakt zou moeten worden om te bekijken hoe het er van binnen uit­zag. Dat bleek uiteindelijk niet best te zijn.

In Frankrijk bleek ongelooflijk gerotzooid te zijn: rond afgeslepen klepstelen omdat ze anders niet wilden passen, barst in de kop doordat een klepgeleider er blijkbaar met veel geweld in was geslagen, overal niet-originele rubbers, bijv. aan de einden van de stoterstang-buizen waardoor dat


erg gelekt moet hebben, idem bij de rubberen klepdeksel-pakkingen. Verder was er een overmaatse zuiger, wat op zich niet erg is, wel dat deze eens vast is gelopen. Alle lagers van drijfstangen en krukas moesten vernieuwd worden; opmerkelijk was dat het voorste krukaslager aan de zijkant afgebroken was, alsof de krukas klem heeft gezeten. En verder teveel om op te noemen. Ondertussen was tijdens het rijden ook het oude schakelprobleem terug­gekeerd en maakte de auto bij nader inzien een nogal ver­waarloosde indruk, alsof er sinds de "restauratie" weinig zorg aan de Tatraplan was besteed.

Ik noemde al de lekkende benzinekraan en de ontbrekende vloerbedekking, maar ook de chokekabel zat bijv. vast (voor bediening van de choke moest steeds de motorkap geopend worden), het kabelfje naar de klep voor de lucht­inlaat voor de voorruiten ontbrak, enz. Ik hoefde mij voor­lopig niet te vervelen. (Is dat het antwoord op de in de titel gestelde vraag?) Sinds de aanschaf is er nu ruim eenjaar voorbijgegaan waarin er door mij en anderen veel aan de auto is gedaan en ik heb de indruk dat het er nu op begint te lijken. Om een idee te geven noem ik hieronder de voor­naamste grotere klussen.

1. Allereerst natuurlijk de revisie van de motor. Uitgevoerd door Keyzer Motoren-revisie in Doetinchem. Ik ben lang op zoek geweest naar onderdelen voor de motor, of eigen­lijk de heer. Kunz uit Boppard bij Koblenz is lang op zoek geweest. Uiteindelijk heeft hij alles wat op mijn wensen-Iijstje stond gevonden (veel had hij al in voorraad) op de lagers na. De drijfstanglagers hebben ze bij Keyzer gevon­den bij een franse auto, de krukaslagers zijn nieuw ge­maakt.


Mijn grootste stommiteit in de anderhalf jaar. Nadat ik de chokekabel vernieuwd had deed deze het nog steeds niet, terwijl achter alles soepel functioneerde. Misschien omdat de lange buitenkabel teveel mee wil bewegen met de binnenkabel, dus heb ik de buitenkabel vastgezet op de vloer. En zeker wist ik dat ik op moest passen op de onder de vloer lopende olieleidingen en zeker wist ik dat ik er naast zat. . . tot de olie omhoog kwam. Gauw de auto de garage in gereden, waarbij de olie omhoog spoot de auto in, dus oliedruk is er, en de leiding er onderuit gehaald en dicht laten lassen.
Ik vind dat het er nu aardig op begint te lijken: op een Tatraplan in goede staat. Ik moet nog zien dat ik de voorruit dicht krijg, de benzinemeter doet het nog niet, ik moet nog verwarming aanleggen en de onderkant van de bodem opnieuw verven. En nog wel meer.
Ik heb ontzettend veel plezier met de Tatraplan. En ik ga vaak "even zomaar een stukje rijden" en ik vind ook dat de auto nu goed rijdt. De zitposïtie vind ik niet geweldig, door het scheefstaande stuur moetje (dat was ook de bedoeling van de ontwerper) nogal aan de buitenkant gaan zitten op de bank. Wat mij ook opvalt is dat de Tatraplan erg zijwindgevoelig is: bij windkracht 4 waait de auto al aardig van de (grote) weg. Van veiligheid had men destijds ook nog niet zo veel begrepen. Je zit ongeveer met de benzinetank op schoot en de bumpers bijv. zitten niet aan een chassisbalk vast maar alleen aan de binnen scherm en geschroefd.
Ik heb veel gehad aan Kunz, die de Tatraplan erg goed kent (voorbeeldje: V op een klep betekent dat het een (hardere) uitlaatklep is, terwijl A (of S ?) staat voor een inlaatklep; dit verschil staat niet in het onderdelenboek). Ik ben drie keer naar Boppard geweest om onderdelen te halen. Mijn schoonouders wonen in Duitsland een uurtje rijden van Kunz. (Als ik nog wat mee moet brengen moet je even bellen.) Als je ziet wat Kunz allemaal aan onderdelen in zijn twee kelders en schuur heeft liggen word je als Tatraplan-fan niet goed.
Door het vele werk aan de auto wordt deze echt je eigen auto, merk ik. Niet alleen doordat je jouw Tatraplan goed leert kennen, ook doordatje een bepaalde band met je eigen Tatraplan krijgt. Die gaat dus nooit meer weg. Om tenslotte op de, in het begin, gestelde vraag terug te komen. Ik zie twee mogelijke antwoorden:
1. Een virus, in Nederland voor het eerst gesignaleerd in Noord-Holland; een ernstige lichamelijke aandoening, waarvoor geen medicijn bekend is.     Ongeneeslijk.

2. Een al even ernstige vorm van auto-masochisme. Een psychische stoornis. Ook ongeneeslijk.

Ik vrees dat in mijn geval beide van toepassing zijn. Er zal niets anders op zitten dan ermee te leren leven. Als troost heb ik gelukkig mijn Tatraplan.

Harrie van Susteren
 
Bron: TRN (6e Jaargang - Nummer 3, 2001)


Previous page: Kees Smit (T87)
Volgende pagina: Fred Kuipers (T603)