Print deze pagina

Friesch Dagblad

Friesch Dagblad, 3 juli 2006
Romke van Groning restaureerde unieke Tatra 57A cabriolet
'Een verdreven Tsjech is terug op de weg'
SJIRK KUIJPER
Franeker - Niet minder dan vijfenhalf jaar duurde het project. En zoals dat vaker gebeurt: er was een deadline nodig, een stok achter de deur om het uiteindelijk ook echt af te krijgen. Gisteren zou Romke van Groning zijn trouwende zus en zwager naar het stadhuis in Franeker rijden: dat was beloofd. Niet meer dan een dag vantevoren, donderdagmiddag, reed zijn project voor het eerst op eigen kracht van Franeker naar Heerenveen om gekeurd te worden door de Rijksdienst voor Wegverkeer. En waaratje: het wagentje, een Tatra 57A cabriolet uit 1935, slaagde voor de proef en kreeg een kenteken. De officiële platen konden niet binnen een dag geperst worden, maar er zat tenminste - provisorisch, op een printer gefabriceerd - een nummer op de oldtimer.
Voor een ongeoefend oog is de blauwglanzende trouwauto van gisteren onmogelijk herkenbaar als reïncarnatie van de roestige constructie die Romke vijfenhalf jaar geleden uit een loods in Dokkum sleepte. Maar de kenner kan in één oogopslag het genetische merkteken spotten: de hol gekromde grille met daarin uitgeperste lamellen. Onmiskenbaar een 57A, want de 57 had nog geen grille maar een dichte voorzijde, en de latere edities (de 57B, tot na de Tweede Wereldoorlog gebouwd) hadden een rechte grille omdat die goedkoper geproduceerd kon worden.
Overigens was die grille tevens de duurste horde in het hele restauratieproces. ,,De helft ervan ontbrak. Ik heb geprobeerd er een na te maken, maar dat lukte niet. Dus heb ik in België een donorauto gekocht, waarvan ik de grille en ook een aantal andere onderdelen heb gebruikt - zoals de lederen stofhoezen rond de achteras.’’
Romke kocht zijn Tatra in 2000 van een collega, die ’m al jaren had opgeslagen in een loods in Dokkum. ,,Hij moest het het ding wegdoen van z’n vrouw, omdat die een nieuwe keuken wilde. Ik zocht eigenlijk een Kever cabriolet. Maar toen ik dit zag staan dacht ik: dit is wel veel bijzonderder. Een Kever heeft iedereen, een Tatra bijna niemand. Dit is de enige rijdende 57A cabriolet in Nederland.’’
Sudeten-Duitsland
Wat de Tatra bijzonder maakt - behalve de extreem grondige restauratie - is de technische en politieke geschiedenis van het Tsjechische merk en van dit exemplaar in het bijzonder. Hij werd 18 juni 1935 geleverd aan de heer Karl Wildner te Bischofteinitz: een dorpje in Sudeten-Duitsland, het Duitssprekende deel van Tsjechië dat in in 1938 werd ingenomen door Hitler en na de Tweede Wereldoorlog werd ’teruggegeven’ aan Tsjechoslowakije. De meeste Sudeten-Duitsers werden vervolgens tot emigratie gedwonen. Romke: ,,Waarschijnlijk is de eigenaar van deze Tatra toen verdreven; ik heb zijn adres opgezocht en het dorp bestaat niet eens meer.’’
De Tatra heeft een luchtgekoelde viercilinder boxermotor (twee maal twee cilinders die tegenover elkaar liggen, waardoor de zuigers bewegen alsof ze met elkaar boksen). Luchtkoeling was handig in Tsjechië: ,,Het is er ’s winters erg koud, en zonder waterkoeling kan de koelvloeistof niet bevriezen. Deze auto heeft bovendien een warmtewisselaar, een uniek systeem waardoor de benzine wordt voorverwarmd door de hitte van de uitlaatgassen.’’
De motor doet denken aan de beroemde, meestgebouwde viercilinder boxer ter wereld: de Volkswagen Kever. En dat is geen toeval: ,,Tatra-ontwerper Hans Ledwinka was persoonlijk bevriend met Ferdinand Porsche. Porsche kreeg van Hitler de opdracht een auto te ontwerpen voor het hele volk, de volkswagen. Porsche had daar weinig zin in; hij was meer geïnteresseerd in sportauto’s. De Kever die hij vervolgens ontwierp was grotendeels een Tatra-ontwerp; Volkswagen heeft na de oorlog nog 8 miljoen mark moeten betalen voor gebruikte patenten.’’
Na de oorlog kwam Tsjechoslowakije onder Russisch gezag en werden er auto’s gebouwd volgens Russisch recept: groot, tamelijk absurd en matig afgewerkt, waardoor ze nauwelijks aantrekkelijk waren voor de Westeuropese markt. Wel heel exotisch: een aerodynamische ellipsvorm en een krachtige luchtgekoelde boxermotor achterin. Romke: ,,Die modellen zijn nu zeldzaam en zeker een ton waard. Tsjechië heeft er een exportverbod voor ingesteld.’’ Tatra-vrachtauto’s werden nog wel naar het Westen uitgevoerd, vooral de zeswielaangedreven zandkippers. ,,Die vielen op doordat de wielen scheef naar binnen stonden. Dat is ook zo met mijn 57A.’’
In een Kever is Romke inmiddels niet meer geïnteresseerd; ,,Die kent iedereen. Als ik er nog een auto bij neem, dan moet dat ook een Tatra zijn.’’ De 57A Cabriolet zal hij niet vaak berijden. ,,Tien keer per jaar, schat ik. De Oldtimer-elfstedentocht, twee Tatra-clubdagen per jaar en nog wat mooie ritten.’’
De vooralsnog mooiste rit werd gisteren gereden: Romke bracht zijn zus Japke en zwager Martijn de Groot naar het stadhuis om daar in de echt te worden verbonden. Toen ze er aankwamen, in een dikke blauwe wolk (de uitlaat functioneert sub-optimaal), reed er juist een tien meter lange Lincoln weg met het vorige bruidspaar. Een echte eyecatcher, zo’n witte stretched limousine met zwartgetinte ruiten. Maar láng niet zo uniek als de 870 kilo lichte, krap vier meter lange Tatra van Romke. Het restauratieproces is te volgen op de website http://tatra.duncan.nl.eu.org.


Previous page: Speurder
Volgende pagina: Neerlands 1e autoimporteur